Et ve Bitkisel Alternatiflerle Protein Kaynakları
28 Mayıs 2025 08:07
Et ve Bitkisel Alternatiflerle Protein Kaynakları
1. Et Kaynaklı Proteinler
1.1. Kırmızı Et
- Dana ve kuzu eti: 100 g sığır filetosu yaklaşık 26 g protein içerir. Aynı zamanda demir, çinko ve B12 vitamini kaynağıdır.
- Notlar: Yağ oranı yüksek kesimler (antrikot, kaburga) lezzetli olsa da doymuş yağ içeriğine dikkat edilmeli.
1.2. Beyaz Et
- Tavuk ve hindi göğsü: Yağ oranı düşük, 100 g pişmiş tavuk göğsü yaklaşık 31 g protein içerir.
- Avantaj: Düşük doymuş yağ, yüksek protein verimi.
1.3. Balık ve Deniz Ürünleri
- Somon: 100 g’da ~20 g protein; zengin Omega-3 kaynağı.
- Ton balığı, mezgit: Yüksek protein / düşük kalori.
- Kabuklu deniz ürünleri (karides, midye): 100 g’da 18–24 g protein.
1.4. Süt Ürünleri ve Yumurta
- Yoğurt (200 g): Yaklaşık 10 g protein, probiyotik fayda.
- Peynir çeşitleri: Lor peyniri (100 g’da 11 g), beyaz peynir (100 g’da 14 g).
- Yumurta: 1 adet (60 g) ~6–7 g tam protein (tüm temel amino asitler mevcut).
1.5. Organ Etleri
- Ciğer, böbrek: Hem protein hem de demir, vitamin A ve B12 bakımından zengin.
- Tüketim: Haftada 1 porsiyon (100–150 g) yeterlidir.
2. Bitkisel Protein Alternatifleri
2.1. Baklagiller
- Mercimek: 100 g pişmiş mercimek ~9 g protein, yüksek lif.
- Nohut, fasulye: 100 g’da 7–9 g protein; demir ve folat içerir.
- Hazırlama İpucu: Nohut ve fasulyeyi suda bekletmek, fitik asidi azaltır ve sindirimi kolaylaştırır.
2.2. Tohumlar ve Kuruyemişler
- Badem: 100 g’da ~21 g protein, sağlıklı yağ ve E vitamini.
- Chia, kenevir tohumu: 100 g’da 20–25 g protein, Omega-3 ve lif zengini.
2.3. Tam Tahıllar
- Kinoa: 100 g pişmiş ~4 g protein; tüm temel amino asitleri içerir.
- Yulaf: 100 g kuru yulaf ~17 g protein; beta-glukan lif kaynağı.
2.4. Soya ve Türevleri
- Tofu (peynir altı suyu peyniri): 100 g’da ~8 g tam protein.
- Tempeh: 100 g’da ~19 g protein, fermente olduğu için sindirimi kolay.
- Edamame: 100 g’da ~11 g protein, taze soya fasulyesi.
2.5. Bitkisel Protein İzolatları
- Bezelye proteini: %80–85 saf protein içerir.
- Pirinç proteini: Alerji riski düşük, eksik amino asitleri baklagillerle tamamlayın.
2.6. Diğer Alternatifler
- Seitan (buğday glüteni): 100 g’da ~25 g protein.
- Mykoprotein (mantar temelli): %45–50 protein; Quorn ürünleri.
- Algler (spirulina, chlorella): 100 g’da ~57 g protein (toz formda kullanılır).
3. Karşılaştırma ve Biyoyararlanım
| Kaynak | Protein (g/100 g) | Biyoyararlanım (%) | Öne Çıkan Özellik |
| Tavuk göğsü | 31 | 90–95 | Düşük yağ, yüksek verim |
| Sığır fileto | 26 | 85–90 | Demir ve B12 vitamini |
| Somon | 20 | 90 | Omega-3, kalp koruyucu yağlar |
| Yumurta | 13 | 95 | “Altın standart” tam protein |
| Mercimek (pişmiş) | 9 | 60–65 | Lif ve kompleks karbonhidrat |
| Tofu | 8 | 70–75 | Tam amino asit, düşük kalori |
| Kinoa (pişmiş) | 4 | 75 | Komple amino asit profili |
| Bezelye proteini (toz) | 80+ | 80 | İzolat, toz formda pratik kullanım |
- Biyoyararlanım: Hayvansal proteinler genel olarak daha yüksek emilim oranına sahiptir. Bitkisel proteinleri tam amino asit profili için kombinlemek (ör. tahıl + baklagil) önemlidir.
4. Günlük Protein İhtiyacı ve Örnek Öğün Planı
| Kişi Profili | Günlük Protein İhtiyacı |
| Sedanter yetişkin | Vücut ağırlığının kg başına 0,8 g |
| Aktif/direnç antrenmanı | 1,4–2,0 g/kg |
| Kas kütlesi kazanmak isteyen | 1,6–2,2 g/kg |
Örnek 2.000 kcal’lik Beslenme Planı (80 kg, aktif sporcu):
- Kahvaltı: 3 yumurta + 1 dilim tam buğday ekmeği + 30 g badem (~28 g protein)
- Ara öğün: Yoğurt + 20 g chia tohumu (~12 g protein)
- Öğle: 150 g tavuk göğsü + kinoa salatası (~45 g protein)
- Ara öğün: Protein shake (bezelye proteini) + muz (~25 g protein)
- Akşam: 150 g somon + sebzeli bulgur (~35 g protein)
- Gece atıştırması: 100 g lor peyniri (~11 g protein)
Toplam ≈ 156 g protein (kg başına ~1,95 g)